ArmDoct

«Դոկտորական կրթության բարեփոխումը Հայաստանում՝ ակադեմիական համայնքի, արդյունաբերության պահանջներին և ԵՄ փորձին համապատասխան» (ARMDOCT)

«Դոկտորական կրթության բարեփոխումը Հայաստանում՝ ակադեմիական համայնքի, արդյունաբերության պահանջներին և ԵՄ փորձին համապատասխան» (ARMDOCT) Էրազմուս+ կարողությունների զարգացման ծրագրի շրջանակում մարտի 4-6-ը տեղի ունեցավ եռօրյա աշխատաժողով՝ «Բարձրագույն կրթության երրորդ մակարդակի զարգացման հայեցակարգի և իրավական փաստաթղթերի մշակում» խորագրով: Աշխատաժողովին ՎՊՀ-ից մասնակցում էին հայոց լեզվի և գրականության ամբիոնի դոցենտներ Ա. Սանթոյանը և Հ. Հարությունյանը, ավագ մեթոդիստ Ս. Մուրադյանը և կրթական բարոփոխումների և վերապատրաստման կենտրոնի վերապատրաստման աշխատանքների համակարգող մասնագետ Ռ. Աբովյանը:

Առաջին օրը միջոցառմանը մասնակցել է ՀՀ կրաթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի փոխնախարար Կարեն Թռչունյանը, որը ներկայացրել է նախարարության տեսլականը բարձրագույն կրթության երրորդ աստիճանի բարեփոխման վերաբերյալ։ 

Աշխատաժողովին մասնակցել է նաև ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը։ Վերջինիս համոզմամբ տեխնոլոգիական առաջընթացի վրա հիմնված գիտությունը Հայաստանի Հանրապետությունում այլընտրանք չունի:  

Աշխատաժողովին ներկա էր նաև մասնագիտական կրթության որակի ապահովման ազգային կենտրոնի տնօրեն Ռուբեն Թոփչյանը, որը բուհերի հավատարմագրման ընթացքում բացահայտված հիմնական խնդիրներից առանձնացրեց կիրառելի գիտելիքի պակասը։ Նա համոզմունք հայտնեց, որ այս ծրագիրը էական լուծումներ կտա՝ դոկտորական դպրոցներ ստեղծելով, ինչպես նաև բուհ-արդյունաբերություն կապ ապահովելով։ Նա կարևորեց նաև դոկտորական և մագիստրոսական կրթության փոխադարձ կապը:

Աշխատաժողովի առաջին օրը ԵՄ գործընկերները ներկայացրել են դոկտորական կրթության միջազգայնացման փորձը Լիտվայի, Իտալիայի, Պորտուգալիայի և Ֆրանսիայի օրինակներով։ Ծրագրի անդամները՝ ՀՀ ութ բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների և երկու գիտահետազոտական ինստի­տուտների ներկայացուցիչներ՝ սահմանակարգային ղեկավարներ և հետազոտողներ, ներկայացրել են ծրագրի ընթացքում իրականացված հետազոտությունները, որոնց հիմքով ձևավորվել են դոկտորական կրթության բարեփոխման առաջարկները և հայեցակարգային լուծումները։

Ներկայացված առաջարկները քննարկվել են առանձին աշխատանքային խմբերում՝ հստակեցնելով բարձրագույն կրթության երրորդ մակարդակի զարգացման և որակի ապահովման հայեցակարգի առանցքային դրույթները՝ զալցբուրգյան սկզբունքներին համահունչ։

Աշխատաժողովի ընթացքում բուհերի և հանրային այլ ոլորտների գործընկերներ ներկայացրին համագործակցային դոկտորական ծրագրերի, բուհ-արդյունաբերություն համատեղ իրականացվող հետազոտական ծրագրերի օրինակներ։ Աշխատաժողովն ամփոփվեց համագործակցային դոկտորական կրթական ծրագրերի կազմակերպմանը վերաբերող քննարկումներով:

 25.12.2020 տեղի ունեցավ ARMDOCT ծրագրի աշխատանքային խմբի հանդիպումը ՎՊՀ ասպիրանտների և հայցորդների հետ: Քննարկվեցին ՀՀ-ում ասպիրանտական կրթության քաղաքականությանը, ընդունելությանը, կազմակերպմանը և աստիճանաշնորհմանը վերաբերող հարցեր: Ասպիրանտները ներկայացրին իրենց տեսակետները, ինչպես նաև բարելավման առաջարկություններ: Հանդիպումից հետո ՎՊՀ աշխատանքային խումբը ամփոփեց ներկայացված խնդիրները ու առաջարությունները և դրանց բարելավմանը միտված միջոցառումները:

Հարգելի՛ գործընկեր,
 
Սիրով տեղեկացնում ենք, որ Եվրամիության Էրազմուս+ ծրագրի շրջանակում համաֆինանսավորվող «Դոկտորական կրթության բարեփոխումը ՀՀ-ում՝ ակադեմիական համայնքի, արդյունաբերության և ԵՄ փորձին համապատասխան» (ARMDOCT) և «Ասպիրանտական կրթության արդիականացումը և ուսուցման մեթոդների բարելավումը» (MODEST) կարողությունների զարգացման երկու նախագծերի մասնակիցների համատեղ ջանքերով կազմակերպվում է հերթական առցանց վեբինար։
 
Վեբինարը կրում է «Համագործակցային դոկտորական կրթություն. համալսարան-արդյունաբերություն գործընկերություն» խորագիրը։ Այն նպատակ ունի ուսումնասիրել ԵՄ-ում և մասնավորապես ARMDOCT և MODEST ծրագրերի գործընկեր երկրներում դոկտորական կրթության կազմակերպման մեջ գործարար ոլորտի ներգրավվածության լավագույն փորձը, ազգային քաղաքականությունն ու կառուցակարգերը:
 
Հրավիրում ենք Ձեզ մասնակցելու վեբինարին և կայանալիք քննարկումներին։ Վերջինս կկայանա փետրվարի 2-ին ZOOM հարթակում՝ հետևյալ հղումով․ https://bit.ly/39X6r10  
 

«Դոկտորական կրթության բարեփոխումը Հայաստանում՝ ակադեմիական համայնքի, 

արդյունաբերության պահանջներին ԵՎ ԵՄ փորձին համապատասխան» (ARMDOCT)

 Էրազմուս + ՀԳ2 Կարողությունների զարգացման ARMDOCT նախագիծ (609850-EPP-1-2019-1-AM-EPPKA2-CBHE-SP)

 Տևողությունը՝ 36 ամիս (2020-2023)

    ARMDOCT նախագիծը նպատակ ունի բարեփոխելու դոկտորական կրթությունը Հայաստանում Զալցբուրգի սկզբունքներին համահունչ՝ ազգային քաղաքականության և իրավական կարգավորող փաստաթղթերի, ինստիտուցիոնալ ընթացակարգերի վերանայման, գիտության և հետազոտության ինտեգրման համար անհրաժեշտ համակարգի ապահովման միջոցով։ Նախագիծը նպատակ ունի խթանելու բուհերի և գիտահետազոտական ինստիտուտների, արդյունաբերական ոլորտի սերտ համագործակցությունը՝ ուղղված դոկտորական կրթության միջազգայնացմանը, Եվրոպական բարձրագույն կրթական տարածքին (EHEA) և Եվրոպական բարձրագույն հետազոտական տարածքին (ERA) ինտեգրմանը։

Նախագծի առանձնահատուկ նպատակներն են․

  • Բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների և Գիտությունների ազգային ակադեմիայի գիտահետազոտական ինստիտուտների, ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարություն (ԿԳՄՍ) ռազմավարական, ենթակառուցվածքային և մարդկային ռեսուրսների կարողությունների զարգացում։
  • Ազգային նոր քաղաքականության, իրավական փաստաթղթերի մշակում և ԿԳՄՍ կողմից փորձնական ներդրման նպատակով հաստատում։
  • Ինստիտուցիոնալ քաղաքականությունների և ընթացակարգերի մշակում ազգային վերափոխված փաստաղթերի հիման վրա և Դոկտորական կրթության կազմակերպման ձեռնարկի մշակում։
  • Դոկտորական 5 դպրոցների հիմնում և գործարկում՝ Բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների, գիտահետազոտական ինստիտուտների և արդյունաբերության միջև սերտ համագործակցության ապահովմամբ։

ARMDOCT նախագծի գործընկերները

 Ծրագիրը ներառում է 15 անդամ, այդ թվում 4 ԵՄ բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ, 8 բարձրագույն ուսումնական հաստատություն և 2 գիտահետազոտական ինստիտուտ Հայաստանի Հանրապետությունից, ինչպես նաև ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը։

Նախագծի համակարգող

Եվրասիա միջազգային համալսարան (ԵՄՀ)

Նախագծի ՀՀ գործընկերներ

  1. Հայաստանում ֆրանսիական համալսարան (ՀՖՀ)
  2. Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարան (ՀՊՄՀ) 3. Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարան (ԵՊԲՀ)
  3. Վանաձորի Հովհաննես Թումանյանի անվան պետական համալսարան (ՎՊՀ)
  4. Երևանի Վ․ Բրյուսովի անվան Պետական լեզվահասարակագիտական համալսարան (ԵՊԼՀ)
  5. Երևանի պետական համալսարան (ԵՊՀ)
  6. Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարան (ՀԱՊՀ)
  7. ՀՀ ԳԱԱ Ինֆորմատիկայի և ավտոմատացման պրոբլեմների ինստիտուտ (ԻԱՊԻ)
  8. ՀՀ ԳԱԱ Գիտակրթական միջազգային կենտրոն (ԳԿՄԿ)
  9. ՀՀ Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարություն (ԿՀՄՍ)

Նախագծի ԵՄ գործընկերներ

  1. Պորտուգալիայի կաթոլիկ համալսարան (Պորտուգալիա)
  2. Տերամոյի համալսարան (Իտալիա)
  3. Ժան-Մուլեն Լիոն 3 համալսարան (Ֆրանսիա)
  4. Վիլնիուսի պետական համալսարան (Լիտվա)

Նախագծի պաշտոնական կայքը՝ https://armdoct.com/ 

Էրազմուս+ ARMDOCT նախագծի մեկնարկային հանդիպում

Փետրվարի 4-ին կայացավ 2020 թ. հունվարին մեկնարկած Էրազմուս+ «Դոկտորական կրթության բարեփոխումը Հայաստանում՝ ակադեմիական համայնքի, արդյունաբերության պահանջներին և ԵՄ փորձին համապատասխան (ARMDOCT)» նախագծի մեկնարկային հանդիպումը։ ՎՊՀ-ը մասնակցում է ARMDOCT նախագծին, որը նպատակ ունի Զալցբուրգի սկզբունքներին համահունչ բարեփոխել 3-րդ աստիճանի կրթությունը Հա­յաստանում՝ ազգային քաղաքականության և իրա­վական կարգավորող փաստաթղթերի և ինստիտուցիոնալ ընթացակարգերի վե­րա­­նայ­ման միջոցով։

Քննարկումները վարեցին ARMDOCT ծրագրի եվրոպացի համագործակիցները Պորտուգալիայից, Իտալիայից, Լիտվայից և Ֆրանսիայից, ովքեր ՀՀ համագործակիցների հետ միասին առաջիկայում կներկայացնեն եվրոպական լավագույն փորձը և դոկտորական կրթության որակի բարելավման հնարավոր լուծումները։

 
    ԱՐՄԴՈԿՏ նախագծի իտալական և ֆրանսիական թիմերի անվանի փորձագետներն ու ինտիտուցիոնալ համակարգողները ներկայացրին իրենց երկրներում ասպիրանտական աստիճանի կրթության քաղաքականությունը, կառուցվածքը և իրավական կարգավորումները։
Ընդունելության, ղեկավարման, որակի ապահովման, պաշտպանության, ֆինանսավորման հնարավորությունների և այլ գործընթացների մասին մանրամասն տեղեկություններ ներկայացվեցին Ֆրանսիայի Ժան Մուլեն Լիոն 3 համալսարանի միջազգային հարաբերությունների գծով փոխտնօրեն պրոֆեսոր Գիյոմ Ռուսեի, Իտալիայի Տերամոյի համալսարանի միջազգային հարաբերությունների և համատեղ կրթական ծրագրերի գծով պրոռեկտոր Պաոլա Պիտիայի և Տերամոյի համալսարանի հետազոտությունների գծով պրոռեկտոր, սննդաբանական հետազոտությունների գծով ասպիրանտական կրթության համակարգող Դարիո Կոմպանյոնեի կողմից։

#ARMDOCT #Training #Day2

    Ամփոփեցինք “Դոկտորական կրթության քաղաքականություններ և կառուցվածքներ” վերապատրաստման երկրորդ օրը:
Այսօր բանախոսները ներկայացրին դոկտորական կրթության ազգային քաղաքականությունները, ընդունելության, ղեկավարման, որակի ապահովման, պաշտպանության, ինչպես նաև մասնավոր հատվածի հետ համագործակցության փորձը Լիտվայի Հանրապետությունում և Պորտուգալիայում:
Վերապատրաստման ծրագիրը կամփոփենք վաղը՝ պանելային քննարկման ընթացքում:
 
    «Դոկտորական կրթության քաղաքականություններ և կառուցվածքները» թեմայով վերապատրաստման դասընթացն ամփոփվեց «Դոկտորական կրթության մարտահրավերներն ու հնարավորությունները» խորագրով քննարկմամբ, որը վարեց ՀՀ Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպրորտի նախարարության Կրթության քաղաքականության գլխավոր մասնագետ Տաթևիկ Ղարիբյանը:
Քննարկման մասնակիցները՝ Իտալիայից, Ֆրանսիայից, Պորտուգալիայից և Լիտվայից, ներկայացրին բարձրագույն կրթության երրորդ աստիճանը, իրենց պետությունների ներկայիս մարտահրավերները, գիտական ինստիտուտների և համալսարանների ինտեգրման և համագործակցության հնարավորությունները, ընդունելության և պետական ֆինանսավորման չափորոշիչները, ինչպես նաև դոկտորական կրթության և մասնավոր հատվածի կողմից գիտական հետազոտությունների ֆինանսավորմանն ուղղված խթանները և այլն:
Առանձնահատուկ էր Լիտվայի օրինակը՝ որպես հետխորհրդային երկիր, բարձրագույն կրթության արևմտայնացման համատեքստում թույլ տված սխալների, բացթողումների և դրա հիման վրա ձեռք բերած փորձի առումով:
Հաշվի առնելով այս օրիանակի առանձնահատկությունները՝ կոնսորցիումը պլանավորեց առանձին վեբինար անցկացնել Լիտվայի ներկայացուցիչների և փորձագետների հետ:
 Մեկնարկեցին «Դոկտորական կրթության բարեփոխումը Հայաստանում՝ ակադեմիական համայնքի, արդյունաբերության պահանջներին և ԵՄ փորձին համապատասխան» (ARMDOCT) ծրագրի երկրորդ փաթեթի (WP2) աշխատանքները, որի շրջանակներում նախատեսվում է մշակել ազգային նոր քաղաքականություն և իրավական փաստաթղթեր` ուղղված դոկտորական կրթության միջազգայնացմանը, Եվրոպական բարձրագույն կրթական տարածքին (EHEA) և Եվրոպական բարձրագույն հետազոտական տարածքին (ERA) ինտեգրմա­նը։
    Աշխատանքային տվյալ փաթեթը համակարգում է Վ. Բրյուսովի անվան պետական համալսարանը՝ Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության հետ համատեղ։
    Հանդիպման ընթացքում ներկայացվեցին աշխատանքային առաջին փաթեթի (WP1) հիմնական արդյունքները, որի հիման վրա ծրագրի թիմի անդամները կշարունակեն ուսումնասիրությունները, կներկայացնեն առաջարկներ պետական քաղաքականության վերանայման, դոկտորական ծրագրի ընդունելության, կազմակերպման, աստիճանաշնորհման, ինչպես նաև գիտություն-տնտեսութուն կապի ամրապնդման ուղղություններով։
    Քաղաքականության վերամշակման ընթացքում բուհերի պատասխանատուները կներգրավեն փորձագետների, ինչպես նաև կկազմակերպեն ընթացիկ քննարկումներ շահառուների հետ։
    Ծրագրի առաջին փաթեթի արդյունքները հասանելի են հետևյալ հղումով․ http://armdoct.com/outcomes/
 Եվրամիության կողմից համաֆինանսավորվող Էրազմուս + ARMDOCT և MODEST նախագծերի կոնսորցիումի անդամները հանդիպեցին քննարկելու երկու նախագծերի միջև համագործակցության հնարավորությունները՝ ի նպաստ Հայաստանում դոկտորական կրթության բարեփոխման և նախագծերի արդյունքների ամրապնդման։ MODEST «Դոկտորական կրթության գիտական մոդեռնիզացում և դասավանդման մեթոդաբանության բարելավում» նախագծի համակարգող Ինգա Սկենդերեն Լատվիայի համալսարանից ներկայացրեց նախագծի ընթացիկ վիճակը, հիմնական արդյունքներն ու ներդրումները։ Ներկայացվեցին նախագծի հետազոտական և մտավոր արդյունքները, որոնք կարող են կիրառվել ARMDOCT նախագծի կողմից քաղաքականության մշակման գործում։
    MODEST նախագծի ներկայացմանը հաջորդեց ծանոթությունը ARMDOCT նախագծին։  Համակարգող Արևիկ Օհանյանը, որը նաև Եվրասիա միջազգային համալսարանի հետազոտական ինկուբատորի ղեկավարն է, ներկայացրեց նախագծված քաղաքականության հիմնական նպատակներն ու խնդիրները, ինչպես նաև նախագծի առաջին տարվա ձեռքբերումներն ու արդյունքները։ Տիկին Օհանյանն ընդգծեց, որ երկու նախագծերի նպատակները փոխլարցնում են մինյանց, ուստի նախագծերի միջև համագործակցությունը կնպաստի ազգային մակարդակում դոկտորական կրթության բարեփոխմանը։
    Երկու ցուցադրություններին հաջորդեցին քննարկումներ, որտեղ ներկայացվեցին համագործակցության հստակ առաջարկներ MODEST նախագծի մասնակից Լեհաստանի համալսարանի ներկայացուցիչ Մարեկ Ֆրանկովիչի և այլ մասնակիցների կողմից։ Համաձայնեցվեց ստեղծել համագործակցության ճանապարհային քարտեզ, համատեղ սեմինարներ, վեբինարներ, ուսումնասիրել երկու նախագծերում ներգրավված ԵՄ երկրների փորձը, ստեղծել համատեղ գրադարան և միջոցառումների օրացույց։ Արևիկ Օհանյանն առաջարկեց       MODEST նախագծի անդամներին մասնակցություն ունենալ ARMDOCT նախագծի կողմից քաղաքականության մշակման գործընթացում։
    Հանդիպումն եզրափակվեց Ինգա Սկենդերեի և Էրազմուսի ազգային գրասենյակի նախագծերի համակարգող Լանա Կառլովայի ամփոփիչ ելույթներով, ընդգծվեցին հետագա համագործակցության քայլերը։
🗣🇦🇲🇪🇺 Ս.թ. նոյեմբերի 30-ից դեկտեմբերի 7-ը Էրազմուս+ ազգային գրասենյակն իրականացրեց Էրազմուս+
Armdoct
կարողությունների զարգացման ծրագրի առցանց մշտադիտարկում: Մշտադիտարկման նպատակն էր ✔ուսումնասիրել ծրագրի իրականացման ընթացքը, ✔անդրադառնալ հաջողություններին, ինչպես նաև ՔՈՎԻԴ-19 համաճարակով և պատերազմական դրությամբ պայմանավորված ✔դժվարություններին և վերջիններիս հաղթահարման առավել արդյունավետ ու նպատակային հնարավորություններին:
👩‍💻👨‍💻Հանդիպման ընթացքում ծրագրի հայաստանյան համակարգող Եվրասիայի միջազգային համալասարանի ու 10 գործընկեր հաստատությունների ներկայացուցիչները խոսեցին աշխատանքային փաթեթների կատարողականի, դոկտորական կրթության քաղաքականության և իրավական դաշտի մշակման, անցկացված առցանց վերապատրաստաումների և հանդիպումների արդյունքների մասին:
📋Հանդիպումների վերջում գրասենյակի աշխատակիցները ներկայացրին մշտադիտարկման և գնահատման արդյունքում ձևավորված նակատառումներն ու առաջարկները:

«ԴՈԿՏՈՐԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱՐԵՓՈԽՈՒՄԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ՝ ԱԿԱԴԵՄԻԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔԻ, ԱՐԴՅՈՒՆԱԲԵՐՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԻՆ ԵՒ ԵՄ ՓՈՐՁԻՆ ՀԱՄԱՊԱՏԱՍԽԱՆ» (ARMDOCT)

REFORMING DOCTORAL EDUCATION IN ARMENIA IN LINE WITH NEEDS OF ACADEMIA, INDUSTRY AND CURRENT EU PRACTICES (ARMDOCT)

https://erasmusplus.am/course/reforming-doctoral-education-in-armenia-in-line-with-needs-of-academia-industry-and-current-eu-practices-armdoct/?lang=hy 

Էրազմուս+ ARMDOCT նախագծի մեկնարկային հանդիպում 

https://www.vsu.am/news-am/1820-armdoct

«Դոկտորական կրթության բարեփոխումը Հայաստանում՝ակադեմիական համայնքի, արդյունաբերության պահանջներին և ԵՄ փորձին համապատասխան» (ARMDOCT)

Էրազմուս+ կարողությունների զարգացման ծրագրի շրջանակում հոկտեմբերի 14-16-ը տեղի ունեցավ եռօրյա աշխատաժողով՝ «ՀՀ-ում դոկտորական կրթության իրավական կարգավորում» խորագրով: Աշխատաժողովին ՎՊՀ-ից մասնակցում էին ՎՊՀ ռեկտոր Ռ․ Սահակյանը, հայոց լեզվի և գրականության ամբիոնի դոցենտներ Ա. Սանթոյանը և Հ. Հարությունյանը, ավագ մեթոդիստ Ս. Մուրադյանը, մաթեմատիկայի և ինֆորմատիկայի ամբիոնի դոցենտ Ա․ Կյուրեղյանը: Քննարկվեցին ՀՀ բարձրագույն կրթության երրորդ աստիճանի (ասպիրանտուրա) բարեփոխումների հայեցակարգին, բարձրագույն կրթության երրորդ աստիճանի կրթության կազմակերպման և աստիճանաշնորհման գործընթացի իրականացման ֆինանսական նոր մեխանիզմներին, գիտական աստիճաններ շնորհող մասնագիտական խորհրդի աշխատանքի կանոնակարգի վերափոխումներին վերաբերող հարցեր։

Հարգելի գործընկերներ

ԵՄ գործընկերների փորձը ուսումնասիրելու համար ERASMUS+ARMDOCT և MODEST նախագծերը միավորվել և նախաձեռնել են վեբիրնարների համատեղ շարք գործընկեր հաստատություններում դոկտորական կրթություն կազմակերպող կառույցների (մասնավորապես դոկտորական դպրոցների) վերաբերյալ:

Առաջին նիստի ընթացքում, որը տեղի կունենա հունվարի 19-ին՝ ժ.1200-ին, Ֆրանսիայի փորձը կներկայացնի Ժան Մուլեն 3 համալսարանների իրավագիտության ավագ դասախոս Գիյոմ Ռուսեթը:

Մասնակցության համար անհրաժեշտ է մինչև հունվարի 17-ը գրանցվել հետևյալ հղումով

 https://bit.ly/3HzfDYj

Էրազմուս+ «ARMDOCT» ծրագրի շրջանակներում անցկացված աշխաըաժողով Վիլնյուսում

Էրազմուս+ ARMDOCT Կարողությունների զարգացման ծրագրի շրջանակներում մայիսի 3-5-ն ընկած ժամակահատվածում Վիլնյուսի համալսարանում կայացավ «Դոկտորական կրթության ինստիտուցիոնալ կարգավորման շրջանակը. Վիլնյուսի համալսարանի փորձը» խորագրով աշխատաժողովը։ Վերջինիս մասնակցում էին ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության, ԵՄ և ՀՀ գործընկեր բուհերի, հետազոտական ինստիտուտների ավելի քան 40 ներկայացուցիչներ՝ ինստիտուցիոնալ ղեկավարներ և հետազոտողներ։

Այցը թիրախավորում էր Զալցբուրգյան սկզբունքներից երեքը, մասնավորապես՝ դոկտորական ծրագրերի բազմազանության, նորարարական կառուցվածքների և շարժունության խթանումը։ Աշխատաժողովին բացման խոսքով հանդես եկան Վիլնյուսի համալսարանի փիլիսոփայության ֆակուլտետի դեկան Արունաս Պովիլյունասը, ՀՀ բարձրագույն որակավորման կոմիտեի (ԲՈԿ) նախագահ Կարեն Քեռյանը և ARMDOCT ծրագրի համակարգող Արևիկ Օհանյանը։

Ողջունելով մասնակիցներին` Արունաս Պովիլjունասը ընդգծեց դոկտորական կրթության բարեփոխումների և միջազգային համադրելիության ապահովման կարևորությունը՝ նշելով, որ այս գործընթացում ի դեմս Վիլնյուսի համալսարանի ARMDOCT ծրագիրն ունի հուսալի և պատրաստակամ գործընկեր. «Զալցբուրգյան սկզբունքներով խրախուսվում են Հայաստանում մեկնարկած բարձրագույն կրթության երրորդ աստիճանի բարեփոխումները, ինչպես նաև համագործակցության  ապահովումը Եվրոպական բարձրագույն կրթության տարածքի ու Եվրոպական հետազոտական տարածքի միջև։ Ազգային մակարդակով արդեն իսկ իրականացված և նախատեսվող գործողություններն, անշուշտ, հանգեցնելու են զարգացման, դոկտորական ծրագրերի բազմազանության և նորարարական կառուցվածքների ներդրման, որոնցից մեկն էլ կարող է լինել դոկտորական դպրոցը»։

Կարեն Քեռյանի խոսքով՝ միջազգայնացման և գիտական աշխարհին համընթաց քայլելու համար Հայաստանում բարձրագույն կրթության երրորդ մակարդակի բարեփոխումներն այլընտրանք չունեն։ Վերջինս կարևորեց ARMDOCT ծրագրի, ինչպես նաև դոկտորական կրթության բարեփոխմանն ուղղված` ԵՄ համաֆինանսավորմամբ իրականացված մյուս ծրագրերի դերը և հավելեց, որ ARMDOCT ծրագրի մեկնարկից ի վեր աշխատախմբի կողմից արդեն իսկ հսկայական աշխատանք է իրականացվել։ Անդրադառնալով դոկտորական կրթության առկա մարտահրավերներին Կ․ Քեռյանը մտահոգիչ է համարում Հայաստանում գիտնականների բարձր տարիքն ու այն փաստը, որ ասպիրանտուրան ավարտածների հիմնական մասը չի պաշտպանում ատենախոսությունները․ «Գիտնականների միջին տարիքը Հայաստանում բավականին բարձր է և սերնդափոխության հարցը հույժ կարևոր է ու արդիական, իսկ սերնդափոխության համար ակյունաքարային դեր են խաղում ասպիրանտները։ Այդ իսկ պատճառով հարկավոր է հնարավորինս գրավիչ դարձնել ասպիրանտ լինելը՝ թե բովանդակային, թե ֆինանսական տեսանկյունից։ Ասպիրանտներին տրվող կրթությունը պետք է պատրաստի նրանց վաղվա գիտնական ու դասախոս դառնալուն։ Ընդունելությունից մինչ ատենախոսության պաշտպանություն անհրաժեշտություն կա փոփոխություններ կատարելու, որակական նոր չափանիշներ դնելու և նոր հնարավորություններ ստեղծելու, որի արդյունքում կունենանք ավելի լավ պլանավորված հետազոտություն, պաշտպանողների բարձր տոկոս և բարձրորակ ատենախոսություններ», – նշեց ԲՈԿ-ի նախագահը։

Արևիկ Օհանյանը, ներկայացնելով ARMDOCT ծրագրի շրջանակներում մինչ օրս իրականացված աշխատանքների ընթացքը և ակնկալվող արդյունքները, կարևորեց հետևյալը․ «Ըստ Զալցբուրգյան սկզբունքների` երրորդ աստիճանի կրթական ծրագրերի բազմազանությունն առանցքային առավելություն պետք է լինի (այդ թվում՝ համատեղ դոկտորական ծրագրերը, որոնք առաջարկում են, օրինակ, տարբեր երկրների երկու համալսարանները)։ Նորարար կառուցվածքների ներդրմամբ հնարավոր կլինի խթանել միջառարկայական ուսուցումը, փոխանցելի հմտությունների զարգացումը, ինչպես նաև աշխարհագրական, միջառարկայական, միջբնագավառային և միջազգային շարժունության հնարավորությունները՝ բուհերի, գիտական կազմակերպությունների և այլ գործընկերների կայուն համագործակցությամբ։ Մեր ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ ՀՀ-ում գործող երրորդ աստիճանի գրեթե բոլոր ծրագրերը թիրախավորում են մեկ ոլորտ, տարածված չէ միջդիսցիպլինար ծրագրերի փորձը, սահմանափակ են միջբուհական, բուհ-ԳԱԱ ինստիտուտներ, ինչպես նաև բուհ-արդյունաբերություն համագործակցությունները․ ARMDOCT ծրագրի շրջանակներում ոչ միայն վերոհիշյալ համագործակցությունների համար իրավական համապատասխան բազա կստեղծվի, այլ նաև օրինակելի դոկտորական ծրագրեր՝ կոնսորցիումի անդամների սերտ համագործակցությամբ»։ Ամփոփելով խոսքը` Ա․ Օհանյանը հույս հայտնեց, որ ծրագրի շրջանակներում կստեղծվեն ապագամետ նոր դոկտորական ծրագրեր՝ գրավիչ նաև միջազգային ուսանողների համար։

Լիտվայի կառավարության, Եվրոպական համալսարանների ներկայացուցիչների և ՀՀ ԲՈԿ-ի նախագահի մասնակցությամբ տեղի ունեցավ նաև պանելային քննարկում՝ նպատակ հետապնդելով բացահայտել դոկտորական կրթության կազմակերպման լավագույն փորձը, վերջինս տեղայնացնել հայաստանյան բուհերում, ինչպես նաև իրականացնել բարեփոխումներ ազգային և ինստիտուցիոնալ մակարդակներում:

Վանաձորի Հ.Թումանյանի անվան պետական համալսարանի աշխատանքներին մասնակցում էին ռեկտոր Ռ.Սահակյանը, «Հայոց լեզվի և գրականության» ամբիոնի դոցենտ Ա. Սանթոյանը, «Մաթեմատիկայի և ինֆորմատիկայի» ամբիոնի դոցենտ Ա.Կյուրեղյանը, «Մաթեմատիկայի և ինֆորմատիկայի» ամբիոնի վարիչ Հ.Օհանյանը:

Հունիսի 17-ին ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի (ԿԳՄՍ) նախարարությունում տեղի ունեցավ #ARMDOCT նախագծի համակարգման հանդիպում՝ հայաստանյան գործընկեր բուհերի մասնակցությամբ։
Համակարգման հանդիպումը վարում էր ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալ Կարեն Թռչունյանը: Վերջինիս մասնակցում էին Բարձրագույն որակավորման կոմիտեի (ԲՈԿ) նախագահ Կարեն Քեռյանը, Հայաստանում Էրազմուս+ ծրագրի ազգային գրասենյակի համակարգող Լանա Կառլովան, ԿԳՄՍ նախարարության աշխատակիցներ, ինչպես նաև նախագծի հայաստանյան գործընկեր բուհերի ներկայացուցիչներ՝ ինստիտուցիոնալ ղեկավարներ և համակարգողներ։
Էրազմուս+ կարողությունների զարգացման ARMDOCT նախագծի շրջանակներում ԿԳՄՍ ԲՈԿ նախագահի հետ համատեղ կազմված 4 աշխատանքային խմբերը՝ բուհերի և գիտահետազոտական ինստիտուտների հետազոտողներից բաղկացած, այժմ մշակում և վերամշակում են երրորդ աստիճանի ընդունելության, ուսուցման և հետազոտության, աստիճանաշնորհման, կրեդիտային համակարգի ինչպես նաև բարեվարքության կանոնակարգերը՝ հիմքում ունենալով ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարի հրամանով (N 44-Լ, 16.11.2021թ.) հաստատված ՀՀ բարձրագույն կրթության երրորդ աստիճանի (ասպիրանտուրա) բարեփոխումների հայեցակարգը։
Հանդիպման ընթացքում ևս մեկ անգամ հստակեցվեցին փոխադարձ ակնկալիքները, և պարզ դարձավ, որ Հայաստանում դոկտորական կրթության բարեփոխման ԿԳՄՍ նախարարության և նախագծի առաջնահերթություններն ու օրակարգը համահունչ են: Ողջունելով ներկաներին ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալ Կարեն Թռչունյանը կարևորեց հետևյալը․ «Դոկտորական կրթության բարեփոխումները պետք է զուգահեռենք երրորդ աստիճանի կրթության որակի ապահովման և մշտադիտարկման կայուն մեխանիզմներով, ինչպես նաև լիցենզավորման պահանջների վերափոխմամբ, որպեսզի դոկտորական ծրագրեր իրականացնելու հնարավորություն ունենան միայն այն հաստատությունները, որոնք կբավարարեն նվազագույն պահանջները»։ Փոխնախարարն իր խոսքում անդրադարձավ նաև ղեկավարի ինստիտուտի կայացմանը մասնավորապես նշելով․ «Բարեփոխման գործընթացում պետք է կարողանանք կայացնել նաև ղեկավարի ինստիտուտը և բազմաթիվ չափանիշներ փոխելով հստակեցնենք, թե ովքեր կարող են ղեկավարել ասպիրանտի հետազոտական աշխատանքը, որպեսզի ակնկալենք որակյալ գիտական աշխատանք»։
Եվրասիա միջազգային համալսարանի հետազոտկան կենտրոնի ղեկավար, ARMDOCT նախագծի համակարգող Արևիկ Օհանյանը ներկայացնելով նախագծի շրջանակներում մինչ օրս իրականացված աշխատանքների ընթացքը և ակնկալվող արդյունքները՝ տեղեկացրեց, որ վերոհիշյալ կանոնակարգերի վերջնական նախագծային տարբերակներն արդեն ամփոփվում են աշխատանքային խմբերի կողմից և առաջիկայում կներկայացվեն նախարարություն՝ դիտարկումներ ներկայացնելու համար։ Ա․ Օհանյանն իր խոսքում նշեց նաև հետևյալը․ «Մեր ուսումնասիրությունները ցույց ենք տալիս, որ ՀՀ-ում գործող երրորդ աստիճանի գրեթե բոլոր ծրագրերը թիրախավորում են մեկ ոլորտ, տարածված չէ միջդիսցիպլինար ծրագրերի փորձը, սահմանափակ են ծրագրային, ֆակուլտետային, ինստիտուցիոնալ կամ միջբուհական, միջոլորտային համագործակցությունները։ Նախագծի շրջանակներում ոչ միայն վերոհիշյալ համագործակցությունների համար իրավական համապատասխան բազա է ստեղծվել, այլ նաև առաջիկայում պիլոտային կերպով կգործարկվեն բազմաձև դոկտորական ծրագրեր՝ ներգրավելով նաև մասնավոր կամ պետական ոլորտների կազմակերպությունների, միջազգային համագործակիցների»։
Կարեն Թռչունյանը կարևորելով բուհերի և գիտահետազոտական կազմակերպությունների, արդյունաբերական ոլորտի համագործակցությունը խթանող երկարաժամկետ նպատակային ծրագրերի ներդրումը նշեց հետևյալը․ «մեր երկրում այժմ արդյունաբերական և ակադեմիական ու գիտական կազմակերպությունների համատեղ հետազոտությունները գրեթե բացակայում են և համատեղ արդյունաբերական դոկտորական ծրագրերի ներդրումը նորարարություն կլինի»։
Ամփոփելով հանդիպումը որոշվեց հնարավորություն տալ ծրագրի անդամ բուհերին և գիտահետազոտական կազմակերպություններին պիլոտային կերպով ներդնել բարձրագույն կրթության երրորդ աստիճանի կրթության կազմակերպման նոր մոդելներ՝ համագործակցային ցանցերի (կոնսորցիումների) դոկտորական դպրոցների ձևավորմամբ և համագործակցային դոկտորական ծրագրերի (այդ թվում՝ համատեղ արդյունաբերական դոկտորական ծրագրեր) մշակմամբ։

Էրազմուս+ «ARMDOCT» ծրագրի շրջանակներում անցկացված աշխատաժողով Տերամոյում

Էրազմուս+ ARMDOCT Կարողությունների զարգացման ծրագրի շրջանակներում նոյեմբերի 15-17-ն ընկած ժամակահատվածում Իտալիայի Տերամոյի համալսարանում կայացավ «Դոկտորական կրթության ինստիտուցիոնալ կարգավորման շրջանակը. Տերամոյի համալսարանի փորձը» խորագրով աշխատաժողովը։ Վերջինիս մասնակցում էին ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության, ԵՄ և ՀՀ գործընկեր բուհերի, հետազոտական ինստիտուտների ավելի քան 50 ներկայացուցիչներ՝ ինստիտուցիոնալ ղեկավարներ և հետազոտողներ:

Այցի նպատակն էր ծանոթանալ Իտալիայում դոկտորական կրթության կազմակերպման գործընթացին և վերջին տարիների բարեփոխումներին, դոկտորական ծրագրերի նորարարական կառուցվածքներին` արդյունաբերական, ազգային, համագործակցային և այլ դոկտորական ծրագրեր, ինչպես նաև Տերամոյի համալսարանում հետազոտական աշխատանքների որակի ապահովման մեխանիզմներին: Աշխատաժողովին բացման խոսքով հանդես եկան Տերամոյի համալսարանի ռեկտոր Դինո Մաստրոկոլան, պրոռեկտորներ՝ Պաոլա Պիտիան (Միջազգայնացման և համատեղ ուսումնական ծրագրերի գծով պրոռեկտոր), Բարբարա Բարբոնին (Դոկտորական կրթության գծով պրոռեկտոր), Դարիո Կոմպանյոնը (Գիտահետազոտական աշխատանքների գծով պրոռեկտոր), ինչպես նաև ARMDOCT ծրագրի համակարգող Արևիկ Օհանյանը։

Ողջունելով աշխատաժողովի մասնակիցներին, Դինո Մաստրոկոլան ընդգծեց դոկտորական կրթության բարեփոխումների և միջազգային համադրելիության ապահովման կարևորությունը՝ նշելով, որ այս գործընթացում ի դեմս Տերամոյի համալսարանի ARMDOCT ծրագիրն ունի հուսալի և պատրաստակամ գործընկեր։ Մեջբերելով համալսարանի առաքելությունը վերջինս նշեց․ «Տերամոյի համալսարանն իր առաքելությունը նախանշում է երեք մակարդակներում` ուսուցում, հետազոտություն և հանրային ծառայություն։ Մենք կարևորում ենք առաջխաղացումը, միջազգայնացումն ու կայուն զարգացումը, և այս համատեքստում ուրախալի է, որ Հայաստանում մեկնարկած բարձրագույն կրթության երրորդ աստիճանի բարեփոխումները համահունչ են Եվրոպական բարձրագույն կրթության տարածքի ու Եվրոպական հետազոտական տարածքի առաջնահերթություններին։ Ուրախ եմ նաև, որ մենք՝ ի դեմս Տերամոյի համալսարանի, մասնակից ենք դառնում Հայաստանում դոկտորական կրթության բարեփոխման կարևորագույն գործին»։

Տերամոյի համալսարանի պրոռեկտորները ողջունելով ներկաներին կարևորեցին ARMDOCT ծրագրի և դոկտորական կրթության բարեփոխմանը միտված մյուս ծրագրերի դերը։ Վերջիններս ակտիվ մասնակցելով ծրագրի աշխատանքներին մեկնարկից ի վեր՝ փաստեցին, որ գործընկերների կողմից արդեն իսկ հսկայական աշխատանք է իրականացվել և, որ միջազգայնացման համատեքստում Հայաստանում բարձրագույն կրթության երրորդ մակարդակի բարեփոխումներն այլընտրանք չունեն։

Արևիկ Օհանյանը ներկայացնելով ARMDOCT ծրագրի շրջանակներում մինչ օրս իրականացված աշխատանքների ընթացքը և ակնկալվող արդյունքները կարևորեց հետևյալը. «Ծրագրի հաջող իրականացմանը մեծապես նպաստում է ՀՀ Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը՝ կիսելով ծրագրի տեսլականը, որն է՝ բարեփոխել դոկտորական կրթությունը Հայաստանում Զալցբուրգի սկզբունքներին համահունչ: Այս փուլում, ծրագրի հիմնական ձեռբերումներից է ՀՀ բարձրագույն կրթության երրորդ աստիճանի (ասպիրանտուրա) բարեփոխումների հայեցակարգի հաստատումն ու գործարկումը։ Սա քայլ առաջ էր՝ հնարավորություն տալով և աջակցելով դոկտորական կրթության զարգացման, դոկտորական ծրագրերի բազմազանության և նորարարական կառուցվածքների ներդրման համար։ Հայեցակարգի հիման վրա մշակվել և վերամշակվել են նաև բարձրագույն կրթության երրորդ աստիճանը կարգավորող համապատասխան իրավական փաստաթղթերն ու ենթաօրենսդրական ակտերը, որոնք այժմ գտնվում են քննարկման և վերանայման փուլում, իսկ առաջիկայում նախատեսվում է ապահովել դրանց պիլոտային ներդրումը»։ Ամփոփելով խոսքը Ա․ Օհանյանը կարևորեց նաև կոնսորցիումի անդամների միջև երկարաժամկետ համագործակցության խթանումը՝ հույս հայտնելով, որ ARMDOCT ծրագիրը մի շարք նոր համագործակցությունների և միջազգային համատեղ դոկտորական ծրագրերի մեկնարկի սկիզբ կդառնա։

Միջոցառման ընթացքում ՀՀ բուհերն ու գիտահետազոտական ինստիտուտները ներկայացրեցին իրենց պլանները դոկտորական դպրոցների/ ծրագրերի զարգացման ուղղությամբ։ Բացի թեմատիկ մի շարք ներկայացումներն ու փորձի փոխանակման հանդիպումները, եվրոպական համալսարանների ներկայացուցիչների մասնակցությամբ տեղի ունեցավ նաև պանելային քննարկում՝ նպատակ հետապնդելով բացահայտել դոկտորական կրթության կազմակերպման լավագույն փորձը, վերջինս տեղայնացնել հայաստանյան բուհերում, ինչպես նաև իրականացնել բարեփոխումներ ազգային և ինստիտուցիոնալ մակարդակներում:

Այցի շրջանակներում, մասնակիցների համար կազմակերպվել էին շրջայցեր և փորձի փոխանակման հանդիպումներ Տերամոյի համալսարանի տարբեր կառուցվածքային միավորներում՝ ինկուբատորներ, լաբորատորիաներ, հետազոտական կենտրոններ և այլն)։

Նշենք, որ Եվրասիա միջազգային համալսարան/Eurasia International University-ի համակարգմամբ ծրագրի անդամ 15 հաստատությունների ներկայացուցիչներ, այդ թվում՝ 4 ԵՄ և 8 ՀՀ բարձրագույն ուսումնական հաստատություն, 2 գիտահետազոտական ինստիտուտ Հայաստանի Հանրապետությունից, ինչպես նաև ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը համախմբվել են՝ բարեփոխելու Հայաստանում բարձրագույն կրթության երրորդ աստիճանը և վերամշակելու ազգային քաղաքականությունը, իրավական կարգավորող փաստաթղթերը, ինստիտուցիոնալ ընթացակարգերը։

  Այցին մասնակցում էին ծրագրի գործընկեր համալսարանների ներկայացուցիչները, այդ թվում՝ Վանաձորի պետական համալսարանի աշխատանքային խումբը՝ ռեկտոր Ռուստամ Սահակյանը, ծրագրի համակարգող Արեն Սանթոյանը, գիտահետազոտական աշխատանքների, նորարարությունների և համագործակցության բաժնի ղեկավար Արմենուհի Հարությունյանը, բնական գիտությունների ֆակուլտետի դեկան Հերմինե Գրիգորյանը, հայոց լեզվի և գրականության ամբիոնի վարիչ Հերմինե Բաբուռյանը :

Ծրագրի հայաստանյան գործընկերները ներկայացրին  իրենց համալսարաններում տարվող աշխատանքները՝ այս պահին որ փուլում են դոկտորական կրթության բարեփոխումները, և առհասարակ ինչ աշխատանքներ են տարվում ծրագրի շրջանակներում, ինչ խոչընդոտներ են առկա դոկտորական կրթության բարելավման գործընթացներում:

Հանդիպման ընթացքում հայաստանյան բուհերի ներկայացուցիչները անդրադարձան ծրագրի սահմաններում  համալսարաններում ձևավորվող դոկտորական դպրոցներին։

Բնական գիտությունների ֆակուլտետի դեկան Հերմինե Գրիգորյանը ներկայացրեց  Վանաձորի պետական համալսարանի հետագա անելիքները, այն է` իրականացնել կրթական ծրագրերի միջազգային բենչմարքինգ` ասպիրանտուրայի ուսումնական ծրագրերը նոր պահանջներին համապատասխանեցնելու նպատակով, իրականացնել համագործակցություն ներպետական և միջազգային ներբուհական մակարդակներում՝ միջգիտակարգային հետազոտությունների կատարման նպատակով՝ մշակելով մեխանիզմներ ատենախոսությունների համատեղ ղեկավարման համար, որը նախատեսում է հայաստանյան և արտասահմանյան բուհերի մասնագետների ներգրավում: